Οι περισσότερες αγιογραφίες του 11ου αιώνα έχουν καταστραφεί όσες σώζονται δείχνουν την σπανιότητα και μοναδικότητα που έχουν και δεν υπάρχουν πουθενά στο κόσμο , για παράδειγμα η είσοδος του χριστού στα Ιεροσόλυμα δείχνει το χριστό να κάθετε ανάποδα σε λευκό άλογο βλέπουμε τον Αγ. Δημήτριο και τον Αγ. Γεώργιο με μουστάκι , χαρακτηριστικό είναι στην αγιογραφία της αποκαθήλωσης που φαίνετε το πολύ έντονο μαύρο δάκρυ των γυναικών , μεταξύ άλλον τέτοιον σπάνιων αγιογραφιών βλέπουμε στο κεντρικό τρούλο εκεί που συνήθως είναι ο παντοκράτορας να υπάρχει ένα πουλί με φωτοστέφανο η μοναδικότητα των αγιογραφιών αυτόν έπειτα από επισκέψεις ειδικών έχουν γίνει αντικείμενο θαυμασμού μελέτης και διδασκαλίας σε όλες της σχόλες αγιογραφίες ανά τον κόσμο , δυστυχώς η σημερινή κατάσταση είναι τόσο άσχημη που κομμάτια από της αγιογραφίες βρίσκονται καθημερινά περιμετρικά στο δάπεδο του ναού !
Βασίλη οι φωτογραφίες είναι μοναδικές. Λίγα λόγια μόνο για την ιστορία του ναού.
Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ - ΠΥΡΓΙ ΑΥΛΩΝΑΡΙΟΥ
Στο κέντρο του μαγευτικού χωριού σώζεται ωραίος μικρός σταυρεπίστεγος ναός, που κτίστηκε το 1310 μ.Χ. -κατ' άλλους το 1296-, διαστάσεων 5,70 Χ 2,65 Χ 4,20 μ., η Μεταμόρφωση τον Σωτήρος (6 Αύγ.), η παλιά Κοίμηση της Θεοτόκου. Σε τούτο το ναό εκκλησιάζονταν οι κάτοικοι μετά την καταστροφή του παλιού ναού της Αγίας Παρασκευής μέχρι το 1908 που τη συνέχεια έγινε εξωκκλήσι. Εξωτερικά δεν έχει κανένα διάκοσμο, ούτε κεραμοπλαστικές διακοσμήσεις. Δυτικά οι κάτοικοι παλιά πρόσθεσαν, για μεγέθυνση του και εξυπηρέτησή τους, άκομψο νεότερο οικοδόμημα. Η τοιχοδομία του ναού είναι από αργούς λίθους με πολύ ασβέστη. Στη σκεπή διατηρούνται οι παλιοί μεγάλοι στρωτήρες, όπως ήταν στην κατασκευή τους. Στο βόρειο τοίχο υπάρχει η κτητορική επιγραφή του 1310: «ΑΝΗΓΕΡΘΗ Ο 0EIOC NAOC OYTOC ΤΟΥ ΚΟΥ COC ΘΟΥ ΔΙΑ CYNΔPOMHC ΚΑΙ ΕΞΟΔΩΝ ΤΩΝ ΔΟΥΛΩΝ ΤΟΥ ΘΕΟΥ KAΛHC ΤΗΝ ΜΕΛΗΔΩΝΗ ΚΑΙ ΤΩΝ ΤΕΚΝΩΝ AYTHC ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΙΕΡΕΩΟ ΑΜΑ ΣΥΜΒΙΩ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΑΜΑ ΣΥΜΒΙΩ ΚΑΙ TEKNOIC ΑΥΤΩΝ ΕΝ ΕΤΕΙ ΣΩΙΗ = 6818 από κτίσεως Κόσμου, ήτοι 1310 συνεπληρώθη δε μηνί Σεπτεμβρίω Θ' και ημέρα Σάββατο». Σώζονται και τα αρχικά γράμματα του ονόματος του ζωγράφου Ξ.Ι.Β., καθώς και ολόσωμη εικόνα της Καλής Μεληδώνη, που με έξοδα της έχτισε μαζί με το γιο της, ιερέα Γεώργιο. Έχει ένα μονόλοβο παράθυρο στα νότια. Η είσοδος είναι στα δυτικά της. Έχει κι ένα κοινό μονόλοβο παράθυρο στα βόρεια της προσθήκης, καθώς και στην είσοδο. Οι διαστάσεις της Πλατυτέρας είναι 1,35 Χ 2,57 μ., έχει δε μικρή ημιτετραγωνική κόγχη χωρίς φεγγίτη. Εσωτερικά ο ναός είναι κατάγραφος από τοιχογραφίες μεγάλης καλλιτεχνικής αξίας, που διατηρούνται σε καλή κατάσταση, με αρμονικά χρώματα, αναλογίες στις μορφές και στην έκφραση. Ωραίες τοιχογραφίες είναι των Ιεραρχών, που στα ανοικτά ειλητάριά τους φέρουν τις λειτουργικές ευχές: «ουδείς άξιος των συνδεδεμένων ταις σαρκικαίς έπιθυμίαις καί ήδοναις... καί πάλιν και πολλάκις σοί προσπίπτωμεν», του Αγίου Γεωργίου, του Αγίου Δημητρίου, του Αγίου Βλασίου, της Αγίας Άννας με τη Θεοτόκο, των στρατιωτικών Αγίων Θεοδώρου Τύρωνα και Θεοδώρου του Στρατηλάτη, του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, της Ανάληψης του Κυρίου, της Πεντηκοστής, της Βαϊφόρου, του Ενταφιασμού και άλλων. Η Βαϊφόρος μάλιστα είναι εξαίρετη τοιχογραφία σε αυτήν ο Χριστός κάθεται ανάποδα στην πλάτη του υποζυγίου, όπως ακριβώς φαίνεται τη στιγμή που κάνει απότομη στροφή προς τα Ιεροσόλυμα. Την όλη εργασία της αγιογράφησης έχει κάνει ανώνυμος ντόπιος ζωγράφος από αφιερωτές μεγαλοκτηματίες της φραγκοκρατούμενης περιοχής. Κατ' άλλους, ο ναός είναι αρχαιότερος. Κτίστηκε κατά τη Βυζαντινή εποχή, η δε αγιογράφηση έγινε το 1296 (Εκδοτ. Θ' 437β). Για τον ανώνυμο ζωγράφο μάλιστα παραδίδονται: «Αλλά και στην Εύβοια εργάζεται ένας ανώνυμος ζωγράφος στις μικρές εκκλησίες της Μεταμόρφωσης στο Πυργί το 1296 και της Άγιας Θέκλας, που συνδυάζει άνετα και με τρόπο ελεύθερο στοιχεία κλασικά με στοιχεία από άλλη παράδοση, όπως συνυπάρχουν και δυτικές επιδράσεις. Η έντονη προτίμηση για τα αρχαιότερα πρότυπα με το γραφικότερο χαρακτήρα, που πιθανότατα μεταδόθηκε με χειρόγραφα του 10ου αιώνα, εκφράζεται στη Βαϊφόρο, στο Πυργί» (Εκδοτ. 9/ 1979). Ο ίδιος ζωγράφος ζωγράφισε το πρώτο στρώμα τοιχογραφιών στην Αγία Θέκλα. (ΕΥΒΟΪΚΗ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ Κληρονόμοι Ιωάννου Γ. Τσαούση)
Οι περισσότερες αγιογραφίες του 11ου αιώνα έχουν καταστραφεί όσες σώζονται δείχνουν την σπανιότητα και μοναδικότητα που έχουν και δεν υπάρχουν πουθενά στο κόσμο , για παράδειγμα
ΑπάντησηΔιαγραφήη είσοδος του χριστού στα Ιεροσόλυμα δείχνει το χριστό να κάθετε ανάποδα σε λευκό άλογο
βλέπουμε τον Αγ. Δημήτριο και τον Αγ. Γεώργιο με μουστάκι ,
χαρακτηριστικό είναι στην αγιογραφία της αποκαθήλωσης που φαίνετε το πολύ έντονο μαύρο δάκρυ των γυναικών ,
μεταξύ άλλον τέτοιον σπάνιων αγιογραφιών βλέπουμε στο κεντρικό τρούλο εκεί που συνήθως είναι ο παντοκράτορας να υπάρχει ένα πουλί με φωτοστέφανο
η μοναδικότητα των αγιογραφιών αυτόν έπειτα από επισκέψεις ειδικών έχουν γίνει αντικείμενο θαυμασμού μελέτης και διδασκαλίας σε όλες της σχόλες αγιογραφίες ανά τον κόσμο ,
δυστυχώς η σημερινή κατάσταση είναι τόσο άσχημη που κομμάτια από της αγιογραφίες βρίσκονται καθημερινά περιμετρικά στο δάπεδο του ναού !
Βασίλη οι φωτογραφίες είναι μοναδικές. Λίγα λόγια μόνο για την ιστορία του ναού.
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ - ΠΥΡΓΙ ΑΥΛΩΝΑΡΙΟΥ
Στο κέντρο του μαγευτικού χωριού σώζεται ωραίος μικρός σταυρεπίστεγος ναός, που κτίστηκε το 1310 μ.Χ. -κατ' άλλους το 1296-, διαστάσεων 5,70 Χ 2,65 Χ 4,20 μ., η Μεταμόρφωση τον Σωτήρος (6 Αύγ.), η παλιά Κοίμηση της Θεοτόκου. Σε τούτο το ναό εκκλησιάζονταν οι κάτοικοι μετά την καταστροφή του παλιού ναού της Αγίας Παρασκευής μέχρι το 1908 που τη συνέχεια έγινε εξωκκλήσι.
Εξωτερικά δεν έχει κανένα διάκοσμο, ούτε κεραμοπλαστικές διακοσμήσεις. Δυτικά οι κάτοικοι παλιά πρόσθεσαν, για μεγέθυνση του και εξυπηρέτησή τους, άκομψο νεότερο οικοδόμημα. Η τοιχοδομία του ναού είναι από αργούς λίθους με πολύ ασβέστη. Στη σκεπή διατηρούνται οι παλιοί μεγάλοι στρωτήρες, όπως ήταν στην κατασκευή τους.
Στο βόρειο τοίχο υπάρχει η κτητορική επιγραφή του 1310:
«ΑΝΗΓΕΡΘΗ Ο 0EIOC NAOC OYTOC ΤΟΥ ΚΟΥ COC ΘΟΥ ΔΙΑ CYNΔPOMHC ΚΑΙ ΕΞΟΔΩΝ ΤΩΝ ΔΟΥΛΩΝ ΤΟΥ ΘΕΟΥ KAΛHC ΤΗΝ ΜΕΛΗΔΩΝΗ ΚΑΙ ΤΩΝ ΤΕΚΝΩΝ AYTHC ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΙΕΡΕΩΟ ΑΜΑ ΣΥΜΒΙΩ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΑΜΑ ΣΥΜΒΙΩ ΚΑΙ TEKNOIC ΑΥΤΩΝ ΕΝ ΕΤΕΙ ΣΩΙΗ
= 6818 από κτίσεως Κόσμου, ήτοι 1310 συνεπληρώθη δε μηνί Σεπτεμβρίω Θ' και ημέρα Σάββατο».
Σώζονται και τα αρχικά γράμματα του ονόματος του ζωγράφου Ξ.Ι.Β., καθώς και ολόσωμη εικόνα της Καλής Μεληδώνη, που με έξοδα της έχτισε μαζί με το γιο της, ιερέα Γεώργιο. Έχει ένα μονόλοβο παράθυρο στα νότια. Η είσοδος είναι στα δυτικά της. Έχει κι ένα κοινό μονόλοβο παράθυρο στα βόρεια της προσθήκης, καθώς και στην είσοδο. Οι διαστάσεις της Πλατυτέρας είναι 1,35 Χ 2,57 μ., έχει δε μικρή ημιτετραγωνική κόγχη χωρίς φεγγίτη.
Εσωτερικά ο ναός είναι κατάγραφος από τοιχογραφίες μεγάλης καλλιτεχνικής αξίας, που διατηρούνται σε καλή κατάσταση, με αρμονικά χρώματα, αναλογίες στις μορφές και στην έκφραση. Ωραίες τοιχογραφίες είναι των Ιεραρχών, που στα ανοικτά ειλητάριά τους φέρουν τις λειτουργικές ευχές: «ουδείς άξιος των συνδεδεμένων ταις σαρκικαίς έπιθυμίαις καί ήδοναις... καί πάλιν και πολλάκις σοί προσπίπτωμεν», του Αγίου Γεωργίου, του Αγίου Δημητρίου, του Αγίου Βλασίου, της Αγίας Άννας με τη Θεοτόκο, των στρατιωτικών Αγίων Θεοδώρου Τύρωνα και Θεοδώρου του Στρατηλάτη, του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, της Ανάληψης του Κυρίου, της Πεντηκοστής, της Βαϊφόρου, του Ενταφιασμού και άλλων.
Η Βαϊφόρος μάλιστα είναι εξαίρετη τοιχογραφία σε αυτήν ο Χριστός κάθεται ανάποδα στην πλάτη του υποζυγίου, όπως ακριβώς φαίνεται τη στιγμή που κάνει απότομη στροφή προς τα Ιεροσόλυμα. Την όλη εργασία της αγιογράφησης έχει κάνει ανώνυμος ντόπιος ζωγράφος από αφιερωτές μεγαλοκτηματίες της φραγκοκρατούμενης περιοχής.
Κατ' άλλους, ο ναός είναι αρχαιότερος. Κτίστηκε κατά τη Βυζαντινή εποχή, η δε αγιογράφηση έγινε το 1296 (Εκδοτ. Θ' 437β). Για τον ανώνυμο ζωγράφο μάλιστα παραδίδονται:
«Αλλά και στην Εύβοια εργάζεται ένας ανώνυμος ζωγράφος στις μικρές εκκλησίες της Μεταμόρφωσης στο Πυργί το 1296 και της Άγιας Θέκλας, που συνδυάζει άνετα και με τρόπο ελεύθερο στοιχεία κλασικά με στοιχεία από άλλη παράδοση, όπως συνυπάρχουν και δυτικές επιδράσεις. Η έντονη προτίμηση για τα αρχαιότερα πρότυπα με το γραφικότερο χαρακτήρα, που πιθανότατα μεταδόθηκε με χειρόγραφα του 10ου αιώνα, εκφράζεται στη Βαϊφόρο, στο Πυργί» (Εκδοτ. 9/ 1979). Ο ίδιος ζωγράφος ζωγράφισε το πρώτο στρώμα τοιχογραφιών στην Αγία Θέκλα.
(ΕΥΒΟΪΚΗ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ Κληρονόμοι Ιωάννου Γ. Τσαούση)